Η CS3D έρχεται (σε 1095 ημέρες) ως συμμόρφωση

Στις 24 Μαΐου 2024 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε την Οδηγία για τη δέουσα επιμέλεια για την εταιρική βιωσιμότητα (Corporate Sustainability Due Diligence Directive, γνωστή και ως CSDDD ή CS3D). Με βασικά στοιχεία τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση πιθανών και πραγματικών δυσμενών επιπτώσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο περιβάλλον, στις λειτουργίες της ίδιας της εταιρείας, των θυγατρικών τους και, όπου σχετίζεται με την αλυσίδα(ες) αξίας τους, εκείνες των επιχειρηματικών εταίρων τους, η Οδηγία θεσπίζει καθήκον εταιρικής δέουσας επιμέλειας. Επιπλέον, ορίζει την υποχρέωση για τις μεγάλες εταιρείες να υιοθετήσουν και να θέσουν σε εφαρμογή, ένα μεταβατικό σχέδιο για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής ευθυγραμμισμένο με τον στόχο κλιματικής ουδετερότητας του 2050 της Συμφωνίας του Παρισιού καθώς και με ενδιάμεσους στόχους στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κλιματικού νόμου.

Η Οδηγία Δέουσας Επιμέλειας για την Εταιρική Αειφορία (CSDDD) αποτελεί  το τελευταίο βήμα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για την εισαγωγή των νέων υποχρεώσεων για τις επιχειρήσεις σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στα ανθρώπινα δικαιώματα και την περιβαλλοντική προστασία.

Έτσι, ακριβώς σε 3 χρόνια από σήμερα, στις 25 Ιουλίου 2027, το πρώτο κύμα εταιρειών θα πρέπει νόμιμα να συμμορφωθούν με τη νέα οδηγία. Αυτό σημαίνει ότι απομένουν 1095 ημέρες για τις εταιρείες και τις κυβερνήσεις της ΕΕ προκειμένου να αναβαθμίσουν τόσο την εποπτεία όσο και τις εφοδιαστικές αλυσίδες για να εξασφαλίσουν αποτελεσματικές διαδικασίες δέουσας επιμέλειας και εταιρικής υπευθυνότητας.

Στα επόμενα 3 χρόνια, σύμφωνα με τα στοιχεία της World Benchmarking Alliance, είναι σαφές ότι θα πρέπει  να συμβεί μια μαζική αλλαγή σε εταιρικές συμπεριφορές ώστε να καλυφθούν τα βασικά κενά στον τρόπο που αλληλεπιδρούν οι εταιρείες με τα ενδιαφερόμενα μέρη αλλά και να βελτιωθεί η εφοδιαστική αλυσίδα. Το γεγονός αυτό πρακτικά θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις έχουν μπροστά τους έναν δρόμο δύσκολης δουλειάς με μεγάλες αλλαγές  με την υπόσχεση ενός βιώσιμου εταιρικού τοπίου που θα πρέπει να συνδυαστεί με τη φιλοσοφία του  “business as usual”. Η μετάβαση αυτή σημαίνει ότι η  εθελοντική μέχρι σήμερα δέουσα επιμέλεια για τα ανθρώπινα δικαιώματα (Human Rights Due Diligence, HRDD), εργαλείου διαχείρισης κινδύνου για οργανισμούς, μετασχηματίζεται στο υποχρεωτικό HR-E-DD (Human rights and environmental due diligence).

Ο σημερινός τρόπος λειτουργίας των επιχειρήσεων σταδιακά προσαρμόζεται στην επόμενη μέρα καθώς το νέο επιχειρηματικό μοντέλο της βιώσιμης ανάπτυξης οδηγεί σε μετασχηματισμό όλη τη λειτουργία των επιχειρήσεων.

Για παράδειγμα, σήμερα, μόνο το 2% των μεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου τροφίμων και γεωργίας αποκαλύπτουν επί του παρόντος ακόμη και τον περιβαλλοντικό αντίκτυπό τους. Ωστόσο, μια τέτοια αλλαγή ή εξέλιξη προς την κατεύθυνση της γνωστοποίησης δεν μπορεί να προσεγγιστεί σε μια λογική απλούστευσης της πολυπλοκότητας που αντιπροσωπεύει.

Η οδηγία CSDDD βίωσε πολλές διαπραγματεύσεις και πολλοί αμφισβητούν τη διάθεσή της για αλλαγές. Όμως, διαθέτει αιχμηρά σημεία κυρίως στο σκέλος της εποπτείας καθώς και διατάξεις περί αστικής ευθύνης και πρόσβασης στη δικαιοσύνη.  Και αν κάποιοι επικριτές των επιχειρήσεων θρηνούν σε σχέση με τις όποιες απώλειες (π.χ. εταιρική διακυβέρνηση) ίσως αυτό στο οποίο θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα είναι στην αλλαγή αυτή καθαυτή με την έννοια της ευκαιρίας για την αντιμετώπιση της βιώσιμης εταιρικής διακυβέρνησης σε ένα νέο πλαίσιο. Ο απολογισμός θα γίνει σε 3 χρόνια όταν οι επιχειρήσεις θα είναι έτοιμες. Η διαδρομή μιας αλλαγής κρίνεται και μέσα από την εμπειρία της προσαρμογής.