Αποκατάσταση των οικοσυστημάτων με …οριακή πλειοψηφία από το Ευρωκοινοβούλιο

Με ένα παρατεταμένο χειροκρότημα που χαιρέτισε την ψήφιση, έστω και με οριακή πλειοψηφία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε στο Στρασβούργο, την Τετάρτη 12 Ιουλίου, τον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης. Πρόκειται αναμφίβολα για το πλέον αμφισβητούμενο κείμενο της Πράσινης Συμφωνίας, της ευρωπαϊκής πράσινης δέσμης για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Το κείμενο δέχτηκε τις τελευταίες εβδομάδες έντονες κριτικές και αμφισβητήσεις από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) και την ακροδεξιά, που επισήμαναν τον κίνδυνο για την παραγωγή τροφίμων και το κόστος ζωής που θα προκαλούσε, και ζήτησαν “ρυθμιστικό διάλειμμα”. Μάλιστα, το ΕΛΚ, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, η ηγετική δύναμη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είχε εγκαταλείψει ακόμη και το τραπέζι των συζητήσεων για ένα διάστημα απαιτώντας μορατόριουμ στο κείμενο.

Το κείμενο είχε επίσης απορριφθεί από την Επιτροπή Γεωργίας και Αλιείας, στη συνέχεια από την Επιτροπή Περιβάλλοντος, κάτι που δεν προοιώνιζε θετικές εξελίξεις. Όμως τελικά, μετά από σκληρό αγώνα μιας μερίδας ευρωβουλευτών (αριστερά κόμματα και ορισμένοι από τους ευρωβουλευτές του Renew), η πρόταση απόρριψης συγκέντρωσε τις απαραίτητες ψήφους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πάνω από το 80% των ευρωπαϊκών οικοτόπων είναι σήμερα σε κακή κατάσταση. Στις 22 Ιουνίου 2022 η Επιτροπή πρότεινε έναν κανονισμό σχετικά με την αποκατάσταση της φύσης, ο οποίος θα συμβάλει στη μακροπρόθεσμη αποκατάσταση της κατεστραμμένης φύσης σε όλες τις χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές της ΕΕ και στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η νέα νομοθεσία θα αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη, καθώς κάθε ευρώ που επενδύεται θα αποφέρει τουλάχιστον 8.

Η νομοθεσία αυτή ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών σχετικά με την προστασία και την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας, του τοπίου και των ωκεανών, όπως διατυπώνονται στις προτάσεις 2(1), 2(3), 2(4) και 2(5) των συμπερασμάτων της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης.

Οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν ότι η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων είναι καίριας σημασίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας βιοποικιλότητας και μειώνει τους κινδύνους για την επισιτιστική ασφάλεια. Τονίζουν ότι το νομοσχέδιο δεν προβλέπει τη δημιουργία νέων προστατευόμενων περιοχών στην ΕΕ, ούτε εμποδίζει νέες υποδομές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ και η τροποποιημένη πρόταση που στηρίζει το Κοινοβούλιο ρητά τονίζει ότι οι εν λόγω εγκαταστάσεις εξυπηρετούν εξαιρετικά το δημόσιο συμφέρον.

Το Κοινοβούλιο τονίζει ότι ο νέος νόμος πρέπει να συμβάλει στην επίτευξη των διεθνών δεσμεύσεων της ΕΕ, ιδίως του πλαισίου «Kunming-Montreal Global Biodiversity» των Ηνωμένων Εθνών. Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν την πρόταση της Επιτροπής να τεθούν σε εφαρμογή μέτρα αποκατάστασης έως το 2030, τα οποία θα καλύπτουν τουλάχιστον το 20% όλων των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών στην ΕΕ. Θέση του ΕΚ είναι ότι η νομοθεσία θα πρέπει να εφαρμοστεί μόνο αφού η Επιτροπή παρουσιάσει δεδομένα για τις αναγκαίες συνθήκες που διασφαλίζουν την μακροπρόθεσμη επισιτιστική ασφάλεια και όταν οι χώρες της ΕΕ ποσοτικοποιήσουν την έκταση που χρειάζεται να αποκατασταθεί για να επιτευχθούν οι στόχοι για κάθε τύπο οικοσυστήματος. Το Κοινοβούλιο επιθυμεί επίσης να υπάρχει η δυνατότητα αναστολής στόχων όταν αναμένονται εξαιρετικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις.

Μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού, και εντός 12 μηνών, η Κομισιόν θα πρέπει να αξιολογήσει την ύπαρξη χρηματοδοτικών κενών μεταξύ των στόχων της αποκατάστασης και της διαθέσιμης ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, εξετάζοντας ακόμη πιθανές λύσεις, ειδικά μέσω ενός στοχευμένου χρηματοδοτικού μηχανισμού της ΕΕ.

“Είμαστε στο ραντεβού του μέλλοντός μας!» έγραψε στο Twitter ο Pascal Canfin, ευρωβουλευτής του Renew και πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο εισηγητής του κειμένου, ο Cesar Luena (Σοσιαλιστές, Ισπανία) δεν έκρυψε την τεράστια ανακούφισή του. “Κερδίσαμε. Είναι μια μεγάλη κοινωνική νίκη, μια νίκη για την επιστημονική κοινότητα, τις ΜΚΟ, τους νέους, τις εταιρείες του πρωτογενούς τομέα που πίεζαν για αυτό το κείμενο. Θέλω να πω ότι είναι καλός νόμος και πολύ καλά νέα για τη φύση”, είπε. «Είναι επίσης καλά νέα για την Ευρώπη, η οποία είναι σύμφωνη με τη συμφωνία Kunming-Montreal, που εγκρίθηκε στην COP15 τον περασμένο Δεκέμβριο», πρόσθεσε.